Een en al illusies
De mens bouwt zijn bestaan op illusies. Maatschappelijk succes, wetenschappelijke kennis, vriendschap, een gemeenschap waar we bij horen, onze identiteit – vroeg of laat komen we erachter dat we ons een voorstelling hebben gemaakt van iets wat niet bestaat. En als we het niet zelf ontdekken, komt er wel een historicus die aantoont dat alles maar een illusie was. Klaas van Berkel is zo’n historicus. Gedurende zijn loopbaan heeft hij menigmaal zulke ‘ontdekkingen’ gedaan en in deze bundel zijn tien essays van zijn hand verzameld die rond deze thematiek cirkelen. Over een natuurfilosoof die dacht dat hij bevriend was met René Descartes, maar merkt dat die vriendschap niets waard is als de fransman niet wil erkennen iets van anderen te hebben overgenomen; een zeventiende-eeuwse vernufteling die denkt dat hij in Rome iets tot stand kan brengen waartoe de Italianen zelf niet in staat zijn; een achttiende-eeuwse filosoof die waarschuwt tegen de zoektocht naar het onbekende Zuidland; een twintigste-eeuwse socioloog die de werkelijkheid achter de verschijnselen wil weergeven maar moet ervaren dat dat niet kan. Maar steeds blijft de vraag: als onze wereld op illusies berust, hoe komt het dan dat we op basis daarvan toch iets van beschaving hebben opgebouwd?
Klaas van Berkel (1953) studeerde geschiedenis en filosofie aan de rijksuniversiteit Groningen en was werkzaam in Utrecht, Heerlen, San Diego en Harvard. Hij is momenteel als hoogleraar geschiedenis verbonden aan de rijksuniversiteit Groningen. Van zijn hand verschenen eerder bij Prometheus academische illusies. De Groningse universiteit in een tijd van crisis, bezetting en herstel, 1930-1950 (2005) en de stem van de wetenschap. Geschiedenis van de koninklijke Nederlandse Akademie van wetenschappen, 1808-2008 (2 delen, 2008-2011).
Over academische illusies:
‘Wen boek dat niemand die het leest onberoerd kan laten.’ - Gjalt Zondergeld
‘Een belangrijk en origineel boek vol paradoxen (...). Overtuigend, vernieuwend en belangwekkend.’ - Pieter Caljé
Over De stem van de wetenschap, deel I:
‘Impressive (...), compelling.’ - Donna Mehos, Isis
Over De stem van de wetenschap, deel ii:
‘An accessible and lucid book that presents an excellent survey of the vicissitudes in the history of the academy as well as a helpful survey of Dutch science in general.’ - Ida Stamhuis, Isis
